Kada je riječ o Poglavlju 31-Vanjska, bezbjednosna i odbrambena politika je od posebne važnosti jer se u ovom poglavlju pregovara o ukupnom bezbjednosnom i odbrambenom sistemu uz saradnju s međunarodnim organizacijama. Ono obuhvata: politički dijalog s EU, pitanja odnosa države kandidata s EU i njenim institucijama, saradnju s međunarodnim organizacijama, posebno s Ujedinjenim nacijama i Savjetom Evrope, razvijen sistem kontrole naoružanja, evropsku bezbjednosnu i odbrambenu politiku, saradnju s NATO-om i borbu protiv terorizma. Cilj pregovora u ovom poglavlju je stvaranje okvira za potpuno uključivanje Crne Gore u oblast vanjske i bezbjednosne politike, kao i odbrambenog sistema EU, u cilju očuvanja zajedničkih vrijednosti Unije, jačanja međunarodne bezbjednosti i očuvanja mira.
Nadalje, jedan od šest političkih prioriteta saziva Evropske komisije 2019-2024 je „ Snažnija Evropa u svijetu”, u okviru kojeg su sadržane sljedeće oblasti: vanjska politika EU, Evropska politika susjedstva, Međunarodna saradnja i razvoj, Humanitarna pomoć i civilna zaštita, Trgovinska politika EU i Bezbjednost i odbrana.
U Izvještaju Evropske komisije 2022. godine je istaknuto da je Crna Gora postigla dobar napredak, jer je nastavila sa potpunim usklađivanjem sa EU CFSP (EU COMMON FOREIGN AND SECURITY POLICY) , što se posebno odnosi na restriktivne mjere koje je i Crna Gora uvela Rusiji, nakon njene agresije na Ukrajinu, koja i dalje traje, i time se pridružila ostalim zemljama koje izričito osuđuju postupak Rusije.
Takođe, specifično za politiku odbrane u Izvještaju je istaknuto da je Crna Gora aktivna u NATO obukama i vježbama, a za Crnu Goru je važno da aktivno učestvuje u kolektivnom sistemu bezbjednosti, aktivnostima, misijama i operacijama NATO-a, budući da je to ključna pretpostavka za zaštitu Crne Gore od oružanog ugrožavanja i drugih prepoznatih prijetnji po nacionalnu bezbjednost, ali i za poboljšanje bezbjednosne klime u Regionu i nadgradnju kapaciteta Crne Gore da odgovori na aktuelne izazove, rizike i prijetnje.
Takođe, Crna Gora učestvuje u misijama i operacijama Evropske unije za upravljanje krizama u okvirima zajedničke bezbjednosne i odbrambene politike, odnosno EU NAVFOR ATALANTA i misije za obuku u Maliju (EUTM).
Ono što je preporuka Crnoj Gori za sljedeću godinu jeste zadržavanje potpune usklađenosti sa spoljnom, bezbjednosnom i odbrambenom politikom Evropske unije, usvajanje strategije za suzbijanje hibridnih prijetnji i prateći akcioni plan, usaglašavanje sa sa stavovima EU o integritetu Rimskog statuta, imajući u vidu da Crna Gora i dalje ima na snazi bileteralni sporazum o imunitetu sa Sjedinjenim Američkim Državama, što omogućava izuzeće američkih državljana od jurisdikcije Međunarodnog krivičnog suda.
Bitno je napomenuti da Crna Gora još uvjek nema sveobuhvatnu strategiju vanjske politike kojom bi se na sistematski način prepoznali potencijalni izazovi u domenu spoljne politike i u skladu sa tim definisao planski sistem na njihovom rješavanju, jačajući time međunarodnu poziciju Crne Gore i njene spsobnosti djelovanja u međunarodnoj areni u korist građana.
Konačno, uz usvajanje strateških dokumenata komplementarnih sa preporukama i smjernicama EU, prevashodno Crna Gora treba da nastavi dobru saradnju sa međunarodnim organizacijama – UN, OEBS, Savjet Evrope. Kada je riječ o zajedničkoj vanjskoj i bezbjednosnoj politici, Crna Gora treba da nastavi sa stoprocentnim usklađivanjem sa svim relevantnim izjavama visokog predstavnika u ime EU i odlukama Savjeta.
Saša Đuretić,
saradnica u Mreži za evropske politike- MASTER,
Tekst je izrađen u okviru projekta “Analizirajmo- analiza javnih politika u 2022.”
Izvori:
Vanjska politika – Javne Politike
Evropske integracije – Javne Politike