Pregovori Crne Gore sa Evropskom unijom su započeli 2012. godine, a već 15. aprila 2013. godine na međuvladinoj konferenciji u Briselu, pregovaračko Poglavlje 26– Obrazovanje i kultura je otvoreno i privremeno zatvoreno. Za ovo poglavlje nijesu postojala početna i završna mjerila, kao ni prelazna razdoblja i trajna izuzeća. Jedna od podoblasti u ovom poglavlju je i politika sporta, koja je zajedno sa obrazovanjem i osposobljavanjem, mladima i kulturom u nadležnosti država članica koje ih sprovode u duhu saradnje i poštovanja preporuka u ovoj oblasti.
U inoviranoj metodologiji pristupanja EU, politika sporta se nalazi u Klasteru 3 – „Konkurentnost i inkluzivni rast“.
U izvještaju Evropske komisije o Crnoj Gori (2022)[1] u oblasti sporta konstatovana je neophodnost izrade nove Strategije za mlade i Strategije razvoja sporta.
Crna Gora, zemlja kandidat za članstvo u EU, kao smjernice za uređivanje politike sporta koristi Plan rada EU u oblasti sporta 2021-2024[2]. Opšti ciljevi ovog strateškog dokumenta usmjereni su na: jačanje sporta zasnovanog na integritetu i vrijednostima; planiranje politika u sportu zasnovanih na podacima; jačanje veze između socijalnih i zdravstvenih politika EU i sporta, kao i uloge sporta u obezbjeđivanju socijalnog i ekološkog održivog rasta; jačanje uloge sporta u digitalizaciji, oporavku nakon Covid-19 panedmije i postizanja Ciljeva održivog razvoja.
Nadalje, prioritetne oblasti u ovom strateškom dokumentu su: Integritet u sportu – borba protiv dopinga, jačanje politika ravnopravnosti polova u sportu, jačanje veze obrazovanja i sporta, jačanje uloge sportske diplomatije razvijanje Evropskog modela sporta; Socio-ekonomska i ekološka dimenzija sporta – podsticanje inovacija i digitalizacije u sportu, povezivanje sporta sa Zelenom Agednom EU, jačanje sektora sporta u oporavku tokom i nakon pandemije Covid-19; Promocija učešća u sportu i fizičkoj aktivnosti koja poboljšava zdravlje – promocija benefita bavljenja sportom i osnaživanje pristupa sportskim i fizičkim aktivnostima za sve generacije.
Kada je u pitanju nacionalni strateški okvir, politika sporta se dominantno kreira u Ministarstvu sporta i mladih. Svakako, javni interes u oblasti sporta predstavlja promocija Crne Gore kroz sportsku djelatnost i aktivnost, kao i podsticanje i promocija vrhunskog sporta. Crna Gora je od obnove nezavisnosti 2006. godine ostvarila brojne zapažene sportske rezultate, kako reprezentativne tako i klupske, stoga nužno je da se oblast sporta izdigne na viši nivo, kako bi se stvorili uslovi za bolji napredak sportista i sportskih radnika, a sve u cilju promocije Crne Gore.
Ključne promjene u regulisanju ove oblasti desile su se usvajanjem novog Zakona o sportu 2018[3]. godine kojim se uređuje obavljanje sportske djelatnosti, vrste sportova, prava i obaveze sportskih subjekata, zdravstvena sposobnost sportista, finansiranje sporta, evidencije u sportu i druga pitanja od značaja za sport.
U okviru Srednjoročnog rada Vlade Crne Gore 2022-2024 i Programa rada Vlade Crne Gore za 2022[4], jedan od ciljeva jeste i Podsticanje razvoja i povećanje dostupnosti sporta, a rezultati koji se očekuju su da do kraja 2024. u Crnoj Gori bude 1000 registrovanih i aktivnih sportskih klubova, 14.689 sportista do 18 godina uključenih u organizovanu sportsku aktivnost koje sprovode sportske organizacije, kao i 30 rekonstruisanih, adaptiranih i opremljenih sportskih objekata.
U martu 2022. radna grupa krenula je u izradu Strategije razvoja sporta 2022-2030. godine sa Nacrtom plana realizacije Strategije za period 2022-2024[5], koja će imat za cilj unaprijeđenje stanja u oblasti sporta i uslova za zdravo, bezbjedno i slobodno bavljenje sportom, kroz obezbjeđivanje kontinuirane i sistemske podrške u ovoj oblasti i nagrađivanje vrhunskih sportskih rezultata.
Sport igra vitalnu ulogu, ne samo u individualnom zdravlju, već i u oblikovanju našeg društva. Sport je takođe sastavni dio života miliona Evropljana, koji povećava društvenu uključenost i vodi do pojačanog osjećaja evropskog identiteta.
Stoga, kreatori politika i stručnjaci dužni su da osiguraju da se sport kontituirano razvija i kvalitetnije sprovodi, uz akcenat na prethodno navedenim prioritetima. Konačno, vrhunski sport i dobri rezultati najbolja su promocija Crne Gore, ali i podsticaj mladima da se okrenu sportu kao neophodnom faktoru zdravog odrastanja i sticanja kvalitetnih navika.
Vuković Milutin
programski asistent MASTER
Tekst je izrađen u okviru projekta “Analizirajmo”
[1] https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/montenegro-report-2022_en
[2] https://www.ecos-europe.com/wp-content/uploads/2020/12/Workplan-UE-sport-2021-2024.pdf
[3] https://me.propisi.net/zakon-o-sportu/
[4] https://www.gov.me/dokumenta/1cf876c8-3bd2-4e28-acf2-abcbd5261ad6
[5] https://www.gov.me/clanak/javni-poziv-strategija-tazvoja-sporta-2022-2030